Dişler Neden Kış Aylarında Ağrır?

Dentin hassasiyeti ya da diş hassasiyeti; herhangi bir dental defekt ya da patolojiye bağlı olmaksızın tipik olarak termal, kimyasal, dokunsal ya da osmotik bir uyarana bağlı olarak ağız ortamına açılmış dentin yüzeyinde oluşan kısa süreli, keskin, lokalize ağrı olarak tanımlanmaktadır.

“Özellikle soğuk havalarda artış gösteren dentin hassasiyeti dentin fırçalama teknikleri ve pek çok nedene bağlı olarak oluşan rahatsız edici bir ağrıdır.” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Diş Hastanesi Restoratif Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Melek Çam, diş hassasiyeti hakkında önemli bilgiler verdi.

Yaşlı bireylerde diş hassasiyeti görülme sıklığı daha az.

Dentin hassasiyeti, periodontal hastalığı olan bireylerde %72-98 oranında görüldüğü bildirilmiştir. Genel olarak en yoğun hissedildiği yaşlar 20-40 yaş arasıdır. Dentin hassasiyeti yaşlı bireylerde daha nadir görülmektedir.

Dentin kanallarının mineral artıklarıyla tıkanması, tübül sayısında azalma gibi durumların yaşla birlikte artması; pulpanın hücresel, vasküler ve nöral kapasitesinin yaşla birlikte azalması; dentinin geçirgenliğini azaltır ve dolayısıyla yaşlı bireylerde dentin hassasiyeti oluşumuna daha nadir rastlanır.

İstatistiksel olarak anlamlı bulunmasa da, kadınlarda erkeklere oranla daha fazla dentin hassasiyeti görülmektedir. Bu farklılığın, kadınların ağız hijyenine daha fazla önem vermelerine, ağrıya karşı daha duyarlı davranmalarına ve dentin hekimine daha sık başvurmalarına bağlanabileceği düşünülmüştür. Dentin hassasiyetinden en çok etkilenen dentinler ise sırasıyla köpek dişleri ve küçük azı dentinleridir.

Dentin hassasiyeti bulunan kişiler nasıl bir yol izlemeli?

Dentin içerisinde dışarıdan gelen uyaranları (sıcak-soğuk gibi termal uyaranlar ya da kimyasal, dokunsal uyaranlar) algılayan bir mekanizma mevcuttur. Sağlıklı dişlerde dişin en dış tabakası mine dokusuyla tamamen örtülmüştür.

Eğer bu tabaka sert dentin fırçalama, asitli içeceklerin aşırı tüketilmesi ya da dentin yüzeylerine aşırı kuvvetlerin gelmesi (dentin sıkma-gıcırdatma gibi parafonksiyonel kuvvetler) gibi durumlar sonucunda kaybedilmişse, mine dokusu altında yer alan dentin yüzeyi açığa çıkar ve sıcak-soğuk gibi uyaranlarla dentinlerde hassasiyet meydana gelebilir.

Genellikle kısa süreli keskin ağrılar olmakla birlikte bireyleri günlük yaşamlarında rahatsız edebilmektedir. Böyle bir durum meydana geldiğinde öncelikli olarak dentin hekimine muayene olunması gerekmektedir. Mevcut durum değerlendirilmeli ve dentin hassasiyetinin giderilmesi açısından hastaya tedavi yöntemleri anlatılmalı ve bireye özgü tedavi planı oluşturulmalıdır.

Hassasiyeti giderme yönünde belli başlı tedavi yöntemleri şunlardır:

Hassasiyet giderici dentin macunları ve gargaraların kullanılması, remineralize edici ajan uygulamaları, flor uygulamaları, adeziv rezin uygulamaları, restoratif tedavi uygulamaları, dentin eti grefti uygulamalarıdır.

Peki Dentin Hassasiyeti Nasıl Önlenebilir? 

Dentin hassasiyeti tedavileri, koruyucu ve iyileştirici tedaviler olarak iki ana başlıkta incelenebilir.

• Koruyucu tedaviler; hassasiyet oluşumunda etkili olan risklerin ve etiyolojik faktörlerin azaltılmasını, oral hijyen eğitimini, oklüzyon ve diyet düzenlemelerini kapsar.
• Terapötik tedavi yöntemleri ise; uygulanma şekillerine göre, evde hasta tarafından uygulanan ve klinikte diş hekimi tarafından uygulanan (profesyonel) tedaviler olmak üzere 2’ye ayrılır.
• Hafif-orta şiddette ve yaygın dentin hassasiyetlerinde ilk tedavi seçeneği evde uygulanan tedaviler (yumuşak kıllı diş fırçaları ile birlikte kullanılan hassasiyet giderici dentin macunları, gargaralar vb.) olmalıdır. Şayet hastaya evde başlatılan tedavide 2-4 hafta sonunda ağrıda rahatlama ve azalma olmadığında, klinikte dentin hekimi tarafından uygulanan tedavi iIe devam edilmelidir.   Ağrı devam ederse daha ileri tedavilere geçilir.
• Dentin hassasiyeti tedavi edilmezse, hastanın günlük yaşam kalitesi azalır. Ayrıca daha basit yöntemlerle tedavi edilebilecek durumlar zamanla ilerler ve daha komplike tedavi yöntemlerine geçilmesine neden olabilir.